Τετάρτη 31 Αυγούστου 2011

Κυριακή 26 Ιουνίου 2011

Φωτογραφικό οδοιπορικό στα Δρακόσπιτα της Εύβοιας

Η λέξη δράκος έχει τη ρίζα της στο ρήμα "δέρκομαι" που υποδηλώνει εκείνον που έχει οξύ και διαπεραστικό βλέμμα.
Ο μύθος των δράκων πλανάται εδω και χιλιάδες χρόνια στα βουνά της Νότιας Εύβοιας.
Θέλει τους δράκους όντα τρομακτικά,υπερφυσικά να ζούν στα κτίσματα αυτά,τα Δρακόσπιτα ή "Σέντια των Δράκων"  σπέρνοντας στα γύρω χωριά τον τρόμο και τον πανικό.
Η πραγματικότητα όμως βρίσκεται εκεί στις κορφές και στις πλαγιές των βουνών,απομεινάρια ενός ομιχλώδους  παρελθόντος




    Παρατηρώντας τα προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι είναι τέλεια αφομοιωμένα με το περιβάλλον, ώστε δύσκολα τα     εντοπίζει κανείς μέ την πρώτη ματιά, σ'αυτό συντελλεί το βραχώδες τοπίο και η χαμηλή βλάστηση της περιοχής.
Απορία και δέος πλημμυρίζουν τον επισκέπτη που μετά απο μια κοπιαστική πορεία τα αντικρύζει.
Αποτελούν, ίσως, άγνωστη πτυχή της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής αντίληψης.
Ο τρόπος κατασκευής τους εντυπωσιάζει, καθώς οι πέτρες της τοιχοποιίας είναι τεράστιες,τέλεια ταιριασμένες, ενώ  οι πλάκες τής οροφής συγκλίνουν με αρμονία προς το κέντρο.








    Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι οι πύλες τους, όπου συνήθως, δύο τεράστιες πλακόπετρες, οι "ορθοστάτες", αποτελούν το πλαίσιο,ενώ μια τρίτη κεκλιμμένη ειναι το υπέρθυρο.
Από την πρώτη ματια δημιουργείται η απορία : Μέ ποιά μέσα και γνώσεις λαξεύθηκαν και τοποθετήθηκαν με τόση τέχνη     πρίν τόσες χιλιάδες χρόνια αυτοί οι πέτρινοι όγκοι?
Πώς να μήν απορήσεις βλέποντας τίς κυκλώπειες πλάκες τής οροφής να αιωρούνται πάνω απο το κεφάλι σου;



    Σήμερα σώζονται εικοσιέξι  δρακόσπιτα στην Νότια Εύβοια, για τα οποία αναφορές υπάρχουν από το 1797 του Hawkins ,  αργότερα του H.N.Ulrichs και μετέπειτα πολλών άλλων Ελλήνων και ξένων ερευνητών.
    Εκτεταμένες μελέτες και ανασκαφές έγιναν από το 1959 σε δώδεκα δρακόσπιτα απο τον καθηγητή της πολυτεχνικής  σχολής του Α.Π.Θ Ν.Μουτσόπουλο και έφεραν στο φώς ευρήματα όπως πύθους,αγγεία,όστρακα,λυχνάρια και επιγραφές που χρονολογούνται από την αρχαϊκή μέχρι την ελληνιστική περίοδο. Αργότερα χάρη στους κόπους και τις έρευνες του Ιατρού-ερευνητή Θεόδωρου Ι.Σκούρα ανακαλύφθηκαν άλλα δεκατρία.





    To 1997 οι αδελφοί Β.και Μ.Καλαλούγκας ανακάλυψαν και αποτύπωσαν για πρώτη φορά στο φωτογραφικό χαρτί το δρακόσπιτο στην τοποθεσία Αμινού των Στύρων, μέχρι τότε ήταν γνωστό απο σκίτσο του 19ου αι του Μ.Rangabe.
Tα περισσότερα δρακόσπιτα βρίσκονται διάσπαρτα απο την περιοχή των Στύρων έως την Κάρυστο.
Συστηματικές έρευνες που έχουν γίνει στην περιοχή των Στύρων έφεραν στο φως επιγραφές, που αποτελουν μαρτυρία για έναν πολιτισμό που είχε αναπτυχθεί στον τόπο.







    Υπάρχουν ευρήματα απο τη νεολιθική και πρωτοελλαδική εποχή τα οποία βεβαιώνουν ότι οι δραστηριότητες αυτές συνεχίστηκαν και κατά τους επόμενους αιώνες.
    Στα Στύρα υπάρχουν τρία δρακόσπιτα που γειτονεύουν, στην κάτοψή τους σχηματίζουν ένα Π, και ονομάζονται στην τοπική διάλεκτο "Πάλλη-Λάκκα Δραγκό" δηλαδή τα δρακόσπιτα στου Πάλλη τη λάκκα. Ενδεικτικές εσωτερικές διαστάσεις του πρώτου δρακόσπιτου είναι : η ανατολική πλευρα 3,80 μ, η δυτική 4,05μ, η βορινή 10,85μ και η μεσημβρινή 9,90μ.Το πάχος της τοιχοποιίας είναι 1,17μ.
    Οι τοιχοποιίες τους αποτελούνται απο μεγάλες πέτρες πλακόμορφες που μαζί με άλλες μικρότερες σχηματίζουν εξωτερικά ένα πρωτόγονο σύστημα δομής.
    Στο εσωτερικό η τοιχοποιία αποτελείται απο μικρότερα σχετικά λιθάρια ,κτισμένα "εν ξηρώ", όπως σε όλα τα δρακόσπιτα, μεταξύ τους δε μεσολαβούν μικρές σφήνες.
    Η στέγαση στα δύο αντικρυστά δρακόσπιτα είναι τετράριχτη και αποτελείται απο ασβεστολιθικές πλάκες που εξέχουν εσωτερικά σε κάθε στρώση απο λίγο.
    Οι "εμφορικές στρώσεις" των λίθων δεν είναι οριζόντιες αλλά έχουν κάποια κλίση για τα νερά της βροχής. Το σύστημα δόμησης καλείται εμφορικό ή εκφορικό.
    Το μεσαίο δρακόσπιτο έχει τετράγωνη κάτοψη και κάθε πλευρά έχει εσωτερική διάσταση 4 μέτρα,το πάχος τών τοίχων είναι 1,05μ.
    Στις τέσσερεις εσωτερικές γωνίες σε ύψος 1,05μ υπάρχουν πλάκες υπό μορφήν ραφιών , παρατηρείται δε στο εσωτερικό μέρος των ραφιών μια ελαφριά χαραματιά σαν λούκι που ισως χρησίμευε γιά την αποροή κάποιων υγρών. Αυτό μάλιστα συμβάλλει στην υπόθεση πως οι κάτοικοι των δρακόσπιτων είχαν και ποιμενικές ασχολίες.
    Η στέγαση του δρακόσπιτου αυτού παρουσιάζει εσωτερικά κολουρο-κωνική μορφή, αποτελείται δε απο ισόδομες ομόκεντρες στρώσεις, απο μισοπελεκημένα λιθάρια-θολίτες που έχουν στην εσωτερική τους πλευρά κυκλική διαμόρφωση.
    Οι γνώμες και οι απόψεις για την χρήση, τη λειτουργία και χρονολογία κατασκευής τους ποικίλλουν και κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες Ελλήνων και ξένων ερευνητών.
    Ο Aug.Baumeister και ο Girard τα θεωρούν ως παγανιστικά θρησκευτικά μνημεία,ενώ ο G.Bursian υποστήριζε ότι το συγκρότημα είναι αφιερωμένο στην τριάδα Δήμητρα-Κόρη-Κάλυμνο ή Απόλλωνα-Αρτέμιδα-Λητώ.
    Ο Lois Lacroix θεωρεί ότι τα κτίσματα έκρυβαν κάποιο θησαυρό,ενώ άλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ήταν κατοικίες λατόμων.
    Στην περιοχή του Δήμου Στυρέων υπάρχουν και άλλα δρακόσπιτα σπαρμένα σε βουνά και ρεματιές γνωστά με αρβανίτικες ονομασίες όπως Βίγκλια, Κούρθεα,  Μάριζα, Κρόϊ-φτοχτ, Κιούκα, και Λουμιθέλ.



















Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται
απο το φωτογραφικό μου λέυκωμα "Στα Σέντια των Δράκων"